Samorząd Województwa Podkarpackiego

Przed jakimi wyzwaniami w zakresie rozwoju stoją obszary górskie w Unii Europejskiej? Jakie są bariery utrudniające wykorzystanie Funduszy Europejskich w regionach górskich? Jaki rodzaj wsparcia jest potrzebny? Na te i wiele innych pytań próbowali odpowiedzieć uczestnicy debaty poświęconej wykorzystaniu środków polityki spójności na obszarach górskich. Odbyła się ona w Europejskim Komitecie Regionów w Brukseli, w ramach inicjatywy Montana174. Udział w dyskusji wziął marszałek Władysław Ortyl, który jest sprawozdawcą Europejskiego Komitetu Regionów w kwestii Makroregionalnej Strategii dla obszaru Karpat.

Marszałek Władysław Ortyl, odnosząc się do innych, funkcjonujących już strategii makroregionalnych na terenie Unii Europejskiej, argumentował konieczność objęcia obszarów górskich: Polski, Czech, Słowacji, Węgier i Rumunii oraz nienależących do Unii: Serbii, Ukrainy i Mołdawii, Strategią Karpacką:

Polityka spójności powinna ogrywać istotną rolę we wspieraniu obszarów górskich, jako obszarów niejednorodnych o specyficznych uwarunkowaniach gospodarczo- społecznych i klimatycznych. W obecnej sytuacji, strategia włączająca także karpackie regiony Ukrainy, byłaby nie tylko ważnym impulsem rozwojowym dla tych obszarów, ale także formą współpracy integrującą i wzmacniającą wschodnią a zarazem zewnętrzną granicę Unii Europejskiej oraz samą Ukrainę. Z kolei zintensyfikowanie współpracy w makroregionie karpackim w znaczącym stopniu przyczyniłoby się do odbudowy Ukrainy i jej szybszej integracji z Unią – mówił marszałek.

Podkreślał on także, że Strategia Karpacka będzie stanowić odpowiednik dobrze działającej Strategii Alpejskiej:

Strategia Alpejska obejmuje zamożne kraje europejskie, natomiast Strategia dla regionu Karpat będzie miała za zadanie rozwinąć gospodarczo najbiedniejsze regiony Unii Europejskiej oraz graniczące z nimi obszary państw spoza Unii. Głównym celem Strategii byłoby wzmocnienie konkurencyjności i atrakcyjności makroregionu karpackiego. To natomiast mogłoby zostać osiągnięte w oparciu o unikalne dziedzictwo przyrodnicze i kulturowe, wewnętrzny potencjał rozwojowy i stworzenie przewag konkurencyjnych – zwrócił uwagę Władysław Ortyl.

W swojej wypowiedzi akcentował jednocześnie, że Makroregionalna Strategia dla Regionu Karpat jest dojrzałą inicjatywą, w ramach której udało się już zrealizować wiele przedsięwzięć. Przywołał przy tym dobre praktyki, które udało się wdrożyć na Podkarpaciu, a które wynikały z możliwości wykorzystania Funduszy Europejskich w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Podkarpackiego.

System infrastruktury, która jest potrzebna do dobrej jakości życia w górach na odpowiednim poziomie sprowadza się do konieczności budowania wodociągów, czy chociażby instalacji sanitarnych. To wszystko w tym układzie rozproszonym jest trudne i drogie. Dlatego na Podkarpaciu przeszliśmy na formułę wspierającą budowę przydomowych oczyszczalni ścieków. Wraz z kolejnym naborem zgłaszało się coraz więcej zainteresowanych taką budową, co uznajemy za dobry znak. Podobnie było ze wsparciem dedykowanym mikro i małym przedsiębiorstwom. Inną z kolei dobrą praktyką w tym zakresie jest zaadaptowanie budynku nieużytkowanej szkoły na rzecz ośrodka szkoleniowego dla Górskiego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego, które zostało zaprojektowane na wysokim poziomie, wraz z instalacjami odnawialnych źródeł energii – powiedział.

Marszałek podkreślał również, że obszar Karpat jest najmniej zurbanizowanym miejscem w naszym regionie, co przekłada się z kolei na zamożność mieszkańców:

Jeżeli chodzi o poziom zamożności tych obszarów, to nasze regiony w Karpatach często mają poniżej 50 procent PKB – mówił.

Marszałek wziął udział także w dyskusji z udziałem prelegentów i publiczności na temat barier i wyzwań związanych z wykorzystaniem unijnych na obszarach górskich.

Uważam, że ważna jest koordynacja działań na obszarach górskich. Przede wszystkim mamy tam instrumenty finansowe wynikające z polityki spójności. To, co trzeba poprawić to informację i promocję w zakresie pozyskiwania tych środków, po to, aby te działania intensyfikować. Dlatego musimy konsekwentnie uruchamiać kolejne nabory. Trzeba tej odwagi i myślenia projektowego, a przy tym wzmocnienia instytucjonalnego w zakresie pozyskiwania środków unijnych, by dać szansę rozwoju tym obszarom – powiedział marszałek Ortyl.

Euromontana to Stowarzyszenie obszarów górskich Europy. Podkarpacie dołączyło do niego w styczniu 2021 roku, jako pierwszy region z Polski. Członkostwo w stowarzyszeniu to szansa na lepsze promowanie potencjału oraz oferty kulturalnej i turystycznej danej części Europy. Dzięki wsparciu Podkarpacia, do Euromontany w 2021 roku przystąpiły także Małopolska oraz Maramuresz z Rumunii.

Montana174 to jednoroczna kampania komunikacyjna mająca na celu informowanie i angażowanie obywateli w działania na rzecz rozwoju regionalnego w  pięciu europejskich regionach górskich.

Konferencja końcowa projektu Montana174 jest okazją do podzielenia się doświadczeniami na temat potrzeb i wyzwań stojących przed górskimi interesariuszami, jak również do omówienia różnych praktyk w celu wspierania wykorzystania funduszy polityki spójności na obszarach górskich w latach 2021-2027.

Galeria zdjęć:

Autor tekstu: Daniel Kozik
Biuro Prasowe UMWP

Autor zdjęć: Justyna Róg
Oddział Współpracy Międzynarodowej / Kancelaria Zarządu