Samorząd Województwa Podkarpackiego

Herb województwa. Na tarczy po lewej stronie gryf naprzeciw niego lew. U góry krzyż kawalerski.
SAMORZĄD WOJEWÓDZTWA PODKARPACKIEGO

  

  

Mężczyzna przy mikrofonie. Siedzi

 


 Autorzy tekstu: M. Konopka, D. Kozik

Autor zdjęć: Daniel Kozik

Biuro Prasowe UMWP

 

Ministrowie oraz przedstawiciele ministerstw z Polski, Czech, Słowacji, Ukrainy, Węgier, Rumunii oraz Serbii rozmawiali w Rzeszowie o potencjale przyrodniczym Karpat, a także o wpływie wojny w Ukrainie na środowisko naturalne. Debata to element Karpackiej Konferencji Ministerialnej, która odbyła się na Podkarpaciu w ramach polskiego przewodnictwa w Konwencji Karpackiej.

 

Wydarzenie rozpoczęła Małgorzata Golińska – wiceminister Klimatu i Środowiska, która witając gości, mówiła o tym, że to spotkanie w ramach polskiego przewodnictwa w Konwencji Karpackiej miało odbyć się dużo wcześniej. Na przeszkodzie stanęła jednak najpierw pandemia, a potem wybuch wojny w Ukrainie. Tematem spotkania miała być bioróżnorodność, jednak zakres tematyczny poszerzył się z racji wydarzeń w Ukrainie:

 

Nieoczekiwana agresja militarna Rosji na Ukrainęsprawiła,że stanęły przed nami nowe problemy, wyzwania i priorytetyDzisiejsza konferencja ma służyć omówieniu przez ministrów, wiceministrów oraz innych przedstawicieli wysokiego szczebla z krajów karpackich dzisiejszej sytuacji i wyzwań, które przed nami stoją oraz możliwości odniesienia się do nich – powiedziała wiceminister Małgorzata Golińska.

 

Wiceminister powiedziała, że obrady w Rzeszowie będą ważne, gdyż przyjęte ustalenia wyznaczą ramy działań dla krajów karpackich na najbliższy czas.

 

Sylvie Motard– p.o. dyrektora Biura Europejskiego programu Środowiskowego ONZ, dziękowała za podjęcie inicjatywy, mówiąc, że góry są głównym komponentem światowego potencjału przyrodniczego, a w wielu miejscach globu dobrostan mieszkańców zależy w dużej mierze właśnie od stanu i zasobności gór.

 

Ogromna część populacji polega na górach, góry są jednak zagrożone ze względu na ocieplenie klimatu. Zagrożenie występuje także ze względu na liczne zanieczyszczenia. Dlatego musimy podjąć działania, a ta konferencja jest jednym z takich właśnie działań – mówiła Sylvie Motard, dodając, że zrównoważony rozwój w górach może przynieść wszystkim społeczne i ekonomiczne korzyści.

 

Marszałek Władysław Ortyl powiedział, że jest zaszczycony faktem, iż tak ważna konferencja, z udziałem przedstawicieli ministerstw z kilku krajów karpackich, ma miejsce w Rzeszowie – stolicy Podkarpacia. 

 

Karpaty to wspólny mianownik, który nas tu dzisiaj gromadzi, jednoczy, który nas definiuje. Ta wielokulturowa przestrzeń bazuje na dziedzictwie przyrodniczym, które jest naszym wspólnym dobrem, potencjałem, ale potencjałem jeszcze nie do końca wykorzystanym. Jeżeli chcemy, aby nasze kraje, regiony się rozwijały, to musimy właśnie myśleć o tych potencjałach, które u nas drzemią – mówił marszałek Ortyl.

 

Marszałek mówił o mnogości atutów Karpat. Podkreślał również znaczenie współpracy:

 

Działając razem możemy osiągnąć więcej. Im bardziej będziemy zacieśniać naszą współpracętym łatwiej osiągniemy cele – dodał marszałek Władysław Ortyl.

 

Marszałek mówił także o działaniach, jakie podejmuje, aby uruchomiona została piąta unijna strategia dla Karpat. Te inicjatywy są realizowane m.in. na forum Europejskiego Komitetu Regionów, gdzie marszałek zaprezentował opinię dotyczącą potrzeby utworzenia Makroregionalnej Strategii dla Karpat, która wzorem strategii dla Alp, byłaby motorem rozwoju krajów karpackich: 

 

Najistotniejszym celem strategii nie są wcale fundusze, ale koordynacja,uspójnieniedziałań, pewna ich synergia. To jest wartość dodana strategii, która działa w Alpach – mówił marszałek.

 

Strategia Karpacka może też być, zdaniem marszałka,elementem służącym do odbudowy Ukrainy w obszarze karpackim. 

 

Harald Egererszef Sekretariatu Konwencji Karpackiej, zabierając głos podkreślał wagę współpracy krajów karpackich:

 

Ta konferencja udowadnia, że wielopoziomowa współpraca w obszarze Karpat sprawdza się, nawet w trudnych czasach – powiedział Harald Egerer.

 

Pierwszy panel konferencji dotyczył bioróżnorodności Karpat. Prof. dr hab. Krzysztof Kukuła z Uniwersytetu Rzeszowskiego, przewodniczący Rady Naukowej Bieszczadzkiego Parku Narodowego,  podkreślał, żeKarpaty to szczególne dziedzictwo przyrodnicze wszystkich państw położonych na ich obszarze. O ich znaczeniu oraz roli, jaką spełniają w europejskiej i globalnej bioróżnorodności mówił. W swojej prelekcji zwrócił on uwagę na zróżnicowanie i wyjątkowość fauny i flory w Karpatach, ale mówił też o zagrożeniach dla tego delikatnego ekosystemu:

 

Odlesianie jest poważnym zagrożeniem dla Karpat, bo będzie ograniczało retencję wody. Karpackie lasy stanowią clou dla prawidłowej cyrkulacji wody – mówił profesor.

 

Elizabeth MarumaMrema, sekretarz wykonawczy CBD (Konwencja o różnorodności biologicznej) również zwróciła uwagę na znaczenie różnorodności biologicznej gór w kontekście globalnym. Mówiła między innymi, że Karpaty to „Bank genetyczny dla wielu roślin i zwierząt.”

 

TomášTesar, Wiceminister Środowiska Republiki Czeskiej powiedział z kolei o roli Konwencji Karpackiej we wdrażaniu globalnych ram różnorodności biologicznej po roku 2020: 

 

Najważniejszym spotkaniem tego roku jest konferencja ONZ poświęcona bioróżnorodności przyrodniczej. Ramy, które są tam tworzone są ważnym krokiem w powstawaniu przepisów dotyczących bioróżnorodności. Dlatego Konwencja Karpacka jest tak ważna, jako ten regionalny głos – podkreślał wiceminister.

 

 

Jan Brojáč, przewodniczący grupy roboczej ds. Różnorodności Biologicznej Konwencji Karpackiej, z Czeskiej Prezydencji Rady Unii Europejskiej mówił natomiast o roli konwencji karpackiej we wdrażaniu ram globalnych dot. bioróżnorodności:

 

Jestem przekonany, że Konwencja Karpacka wzmocni wspólne wysiłki w celu osiągnięcia korzyści globalnych. Karpaty jako region pełnią dużą rolę w budowaniu społeczności. Konwencja Karpacka pełni szczególną rolę w tworzeniu tych sieci między poszczególnymi społecznościami. Konwencja Karpacka jest także jednym z pionierów w zakresie wprowadzania bioróżnorodności do głównego nurtu, bo Karpaty są naturalnym schronieniem dla zwierząt, dlatego ochrona tych gatunków ma znaczenie szczególne. Wierzymy, że współpraca międzyregionalna w tym zakresie ma sens, dlatego będziemy starali się ją wzmocnić – powiedział przewodniczący.

 

Kolejnym ważnym punktem w debacie była tak zwana „Dyskusja przy okrągłym stole”, w której uczestnicy starali się odpowiedzieć na pytania dotyczące synergii działań w ramach obszaru Karpat, w celu osiągnięcia celów Unii Europejskiej do 2050 roku:

 

Wierzymy, że dzisiejsza deklaracja będzie miała duże znaczenie na rzecz synergii działań między naszymi krajami dla zachowania bioróżnorodności w Karpatach. W oparciu o podpisywany dziś dokument będziemy mogli tworzyć krajowe dokumenty na rzecz ochrony tego ekosystemu. Będziemy skupiać się na restoracji poszczególnych gatunków zwierząt. W te prace będziemy włączać zarówno państwa z Unii Europejskiej, ale też spoza Wspólnoty. Ten obszar powinien być ściśle chroniony. Powinniśmy zastanowić się też, które lasy są pierwotne i działać na rzecz ich odbudowy – mówił przedstawiciel delegacji węgierskiej EmőkKorzenszky, główny radca w Ministerstwie Rolnictwa Węgier.

 

Musimy stawić czoła wyzwaniom lokalnym i regionalnym. Teraz mamy trudne czasy, bo musimy stanąć naprzeciw wyzwaniom  energetycznym, z którymi wiąże się presja wywierana na wykorzystanie biomasy pochodzącej z naszych lasów. Musimy skupić się też na ochronie zwierząt zamieszkujących Karpaty. Musimy też postarać się o instrumenty finansowe, które pozwolą nam realizować wszystkie te działania. Dziś podnosimy Konwencję Karpacką do innego poziomu – zwrócił uwagę BarnaTanczos, minister Wód i Lasów Rumunii.

 

Obszar Karpat jest doceniany przez Polaków. Świadczy o tym chociażby ciągły wzrost turystyki. Dlatego chcemy chronić Karpaty. Cztery procent Polski jest objęte Konwencją Karpacką i naszą troską jest nie tylko ochrona obszaru Karpat, ale też umiejętne korzystanie z nich. Ochrona przyrody w Karpatach jest regulowana przepisami krajowymi. Możemy prowadzić - wymianę informacji i doświadczeń we wdrażaniu przepisów, ale też radzenia sobie z trudnościami. Chcemy wzmocnić naszą współpracę w tym zakresie, wymieniając się osiągnięciami, ale też mówić o problemach, jednocześnie przedstawiać konkretne fakty i koszty, jakie ponosi społeczność mieszkająca w Karpatach – mówiła w ramach „Dyskusji przy okrągłym stole” Małgorzata Golińska, sekretarz stanu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska.

 

Efektem spotkania w Rzeszowie jest przyjęcie deklaracji ministerialnej w sprawie bioróżnorodności biologicznej – Karpackie zobowiązania na rzecz wdrażania nowych globalnych ram różnorodności biologicznej po 2020 roku.

 

W deklaracji jej sygnatariusze zobowiązali się między innymi do tego, że będą promować włączanie bioróżnorodności do polityk sektorowych i międzysektorowych poprzez zastosowanie zintegrowanego podejścia Konwencji Karpackiej do zrównoważonego rozwoju i do lepszego wdrażania Agendy 2020 oraz odpowiednich Celów Zrównoważonego Rozwoju (SDGs

 

Druga część spotkania poświęcona była temu, jak wojna w Ukrainie wpłynęła na środowisko oraz kwestiom współpracy i wsparcia ukraińskich partnerów. Debatę rozpoczął OleksandKrasnolucki – wiceminister ds. Ochrony Środowiska i Zasobów Naturalnych Ukrainy, który mówił o wojennej rzeczywistości swojego kraju:

 

Niestety, wojna przyszła do naszego kraju i stanęliśmy przed wyzwaniami, o jakich cywilizowany świat zapomniał – mówił wiceminister Krasnolucki, który zapewnił, że jego kraj bardzo docenia wsparcie stron konwencji i wsparcie Polski. Minister mówił o stratach, jakie ponosi jego kraj, także w obszarze przyrody:

 

Wiele hektarów lasów jest zaminowanych, ponad milion hektarów terenów przyrodniczych zostało zniszczone, to są parki narodowe, obszary niezwykle cenne przyrodniczo. Agresor nie zważa na nic. To są olbrzymie szkody, nie tylko dla Ukrainy, ale także dla Europy – mówił OleksadrKrasnolucki.

 

Ukraiński minister mówił, że jego kraj ma olbrzymie straty w bioróżnorodności. Podkreślałże już teraz Ukraina pracuje nad centrami rehabilitacji dla dzikich zwierząt, które potrzebują pomocy. Wśród przykładów wymienił delfiny, które są bardzo zagrożone, a te które przeżyją wojnę, będą potrzebować rehabilitacji, tak jak inne zwierzęta. Na koniec zaapelował, że Ukraina nadal potrzebuje wsparcia.

 

ElisabethSellwood – dyrektor Działu Bezpieczeństwa Środowiska UNEP, mówiła okonieczności ponadnarodowej współpracy w rozwiązywaniu globalnych, regionalnych i krajowych skutków wojny w Ukrainie. Zapewniła też pomocy: 

 

Ukraina otrzyma najlepsze możliwe wsparcie w odpowiedzi na straty, jakie poniosła w trakcie wojny – zapewniła E. Sellwood.

 

O skutkach wojny w Ukrainie dla Karpat mówił Łukasz Rejt, dyrektor Departamentu Ochrony Przyrody w Ministerstwie Klimatu i Środowiska RP:

 

Całe społeczeństwo musi zmierzyć się z największym aktem agresji od II wojny światowej. Przetrwanie Narodu Ukraińskiego jest zagrożone. Środowisko Ukrainy ściśle dotychczas chronione, ulega zniszczeniu na skutek licznych bombardowań i ataków rosyjskiego wojska. Wsparcie zewnętrzne jest teraz niezbędne – mówił. 

 

W jakim stanie są lasy po ukraińskiej stronie Karpat oraz, z jakimi problemami borykają się leśnictwa w Ukrainie mówiła LiubovPoliakova z wydziału Nauki i Public RelationPaństwowej Agencji Zasobów Leśnych Ukrainy:

 

Problemami są pożary lasów i niszczenia ekosystemów. Zniszczeniu uległy także budynki i obiekty należące do lasów państwowych. Na naszych terenach są też miejsca zaminowane. Dlatego potrzebujemy wsparcia i pomocy naszych europejskich kolegów – mówiła.

 

Na zakończenie konferencji głos zabrał marszałek Władysław Ortyl, który mówił między innymi o wielowymiarowych działaniach Samorządu Województwa Podkarpackiego zmierzających do udzielenia pomocy Ukrainie:

 

Przez nasze województwo przeszło prawie cztery miliony uchodźców z Ukrainy i jesteśmy pierwszym takim miejscem w Unii Europejskiej, gdzie oni trafiają. Z Ukrainą łączą nas wieloletnie relacje, jeszcze na długo przed rosyjską agresją rozpoczęliśmy wspólne projekty, które kończyliśmy już po rozpoczęciu wojny, jak chociażby związany z Polską Pomocą Rozwojową ze środków MSZ, w ramach którego prowadziliśmy szkolenia dla naszych partnerów w Obwodzie Zakarpackim.

 

Marszałek podkreślał także znaczenie programu Interreg dla relacji polsko-ukraińskich.

 

To program dla nas bardzo ważny, bo mając partnerów po stronie ukraińskiej, środki z Unii Europejskiej, instytucje, które zarządzają tym programem, możemy realizować projekty w zakresie społecznym, kulturalnym i infrastrukturalnym. Z pewnością przygotowują one Ukrainę do pozyskiwania jeszcze większych środków z UE w przyszłości.

 

Nawiązując tę współpracę z Ukrainą, budując relacje, przygotowujemy się do jej odbudowy bo wierzymy, że ta wojna szybko się zakończy, a wtedy z racji naszego sąsiedztwa możemy stać się hubem odbudowy dla Ukrainy. Do tej pory byliśmy hubem medycznym, pomocowym i militarnym. Dziś, debatując o kwestiach związanych z bezpieczeństwem środowiskowym Ukrainy, stajemy się z kolei ważnym miejscem debaty – dodał marszałek Ortyl.

 

Marszałek mówił także o konieczności dalszego wspierania Ukrainy. Zwracał uwagę, że możemy w zimie mieć do czynienia z kolejną falą uchodźców. Mówił także o aspektach gospodarczych:

 

Współpracujemy z Ukrainą gospodarczo, spotykamy się z ukraińskimi MŚP, chcemy dla nich przygotować inkubator, poszukujemy miejsca dla firm, które chciałyby tu zainwestować, udrażniamy szlaki komunikacyjne. Te wszystkie działania są ważnym wkładem samorządu i samorządów do pomocy Ukrainie i są przygotowaniem do przyszłej odbudowy Ukrainy. Samorządy są ważną instytucją w funkcjonowaniu państwa polskiego, bo lotnisko, szpitale, strefa przemysłowa i infrastruktura komunikacyjna służą Ukrainie.

 

Na koniec spotkania w Rzeszowie przyjęta została Karpacka Deklaracja Ministerialna w sprawie wpływu wojny w Ukrainie oraz potrzebie współpracy i pomocy. Ministrowie oraz przedstawiciele wysokiego szczebla z Czech, Węgier, Polski, Rumunii, Serbii, Słowacji oraz Ukrainy potwierdzili w przyjętym dokumencie bliską współpracę z Ukrainą w zakresie dalszego wdrażania Konwencji Karpackiej. Wyrazili także wolę pomocy Ukrainie, aby mogła zaradzić ekologicznym skutkom wojny dla Karpat, w szczególności w odniesieniu do środowiska naturalnego i służb ochrony przyrody. Podkreślili także rolę Konwencji Karpackiej jako ważnego mechanizmu międzynarodowego. 

 

Konwencja Karpacka to dokument określający ogólne cele polityczne, które promują zintegrowane podejście do ochrony przyrodniczego i kulturowego dziedzictwa Karpat. Oprócz Polski stronami są: Bułgaria, Czechy, Rumunia, Serbia, Słowacja i Ukraina. Celem Konwencji jest prowadzenie wszechstronnej polityki i współpracy na rzecz ochrony i zrównoważonego rozwoju Karpat, dla poprawy jakości życia, wzmocnienia miejscowej gospodarki i społeczności lokalnych oraz zachowania walorów przyrodniczych i dziedzictwa kulturowego tego obszaru.

 

Galeria zdjęć: