Samorząd Województwa Podkarpackiego

Autor tekstu: Aleksandra Gorzelak-Nieduży
Autor zdjęć Michał Hubala
Autor wideo: Mateusz Romankiewicz

Biuro Prasowe UMWP

Chcemy, by istota rozwoju naszej wspólnoty opierała się na mocy chrześcijańskiego i patriotycznego kanonu wartości, który swą heroiczną postawą ukazała rodzina Ulmów – powiedział marszałek Władysław Ortyl w czasie styczniowej sesji lokalnego parlamentu. Gośćmi sesji sejmiku byli m.in. posłowie na Sejm RP Teresa Pamuła, Adam Śnieżek i Andrzej Szlachta oraz wojewoda podkarpacki Ewa Leniart.

Sejmik Województwa Podkarpackiego ogłosił rok 2023 na Podkarpaciu Rokiem Rodziny Józefa i Wiktorii Ulmów z Dziećmi. W tym roku ma odbyć się beatyfikacja Sług Bożych Józefa i Wiktorii Ulmów wraz z dziećmi. Decyzję tę tuż przed świętami Bożego Narodzenia ogłosił w Watykanie papież Franciszek. Szczegóły samej beatyfikacji są obecnie ustalane pomiędzy Stolicą Apostolską a Archidiecezją Przemyską.

Historia zamieszkałych w Markowej Józefa i Wiktorii Ulmów oraz ich dzieci ukazuje bestialstwo czasów II wojny światowej oraz warunków okupacji ziem polskich przez niemiecką III Rzeszę. Rodzina Józefa i Wiktorii Ulmów z podkarpackiej Markowej udzieliła jesienią 1942 roku schronienia żydowskim rodzinom Goldmanów, Didnerów i Grünfeldów, którym groziła zagłada. 24 marca 1944 roku, po donosie do władz okupanta, Ulmowie wraz z ukrywanymi osobami zostali zamordowani przez Niemców. Ich heroiczna postawa zdobyła uznanie Instytutu Yad Vashem w Jerozolimie, który 13 września 1995 r. uhonorował pośmiertnie Józefa i Wiktorię Ulmów tytułem „Sprawiedliwych wśród Narodów Świata”. W 2016 roku w Markowej, po wielu latach starań, samorząd województwa otworzył muzeum imienia rodziny Ulmów. Miejsce to poświęcone jest wszystkim Polakom ratującym Żydów w czasie II wojny światowej. Od 2018 roku, w rocznicę tragicznych wydarzeń w Markowej – 24 marca – decyzją Sejmu, Senatu i Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, obchodzony jest Narodowy Dzień Pamięci Polaków ratujących Żydów pod okupacją niemiecką.

Ustanowienie przez sejmik roku 2023 na Podkarpaciu Rokiem Rodziny Józefa i Wiktorii Ulmów z Dziećmi, w kontekście przygotowań do planowanych w tym roku  uroczystości beatyfikacyjnych, niewątpliwie przyczyni się do ugruntowania wielkiego dziedzictwa bohaterów z Markowej. Chcemy zachęcić samorządy, instytucje, stowarzyszenia, by podejmowały inicjatywy, które pomogą ukazać w całej rozciągłości losy i heroizm rodziny Ulmów. Tą uchwałą zapraszamy społeczność naszego regionu do wspólnego przygotowania i przeżywania czasu beatyfikacji – podkreślał w czasie sesji marszałek Władysław Ortyl.

Dziś podejmujemy uchwalę bardzo ważną z moralnego punktu widzenia. Józef i Wiktoria Ulmowie, mając absolutną świadomość tego, czym ryzykują poświęcili życie, by ratować bliźnich, by ratować Żydów. Sejmik ustanawiał już rok rodziny Ulmów w 2014. Z naszej inicjatywy powstało także muzeum. Teraz jesteśmy dumni i cieszymy się, że proces propagowania tej heroicznej rodziny wieńczony jest beatyfikacją. A sam fakt ogłoszenia 2023 rokiem Rodziny Ulmów na terenie województwa podkarpackiego dzieje się w nieprzypadkowym momencie, bo koniec stycznia to czas, kiedy upamiętniamy ofiary Holokaustu. Tym samym nasza decyzja nabiera jeszcze bardziej symbolicznego wymiaru – zaznaczył przewodniczący  sejmiku Jerzy Borcz.

Radni województwa podkarpackiego jednogłośnie przyjęli stanowisko, ogłaszając tym samym rok 2023 na Podkarpaciu „Rokiem Rodziny Józefa i Wiktorii Ulmów z Dziećmi”. Po podjęciu tej decyzji na sali audytoryjnej urzędu marszałkowskiego rozległy się brawa.

Tuż po nich uchwała została uroczyście wręczona wojewodzie podkarpackiemu Ewie Leniart.

Ta ważna uchwała jest zobowiązaniem dla nas wszystkich do propagowania heroicznej postawy rodziny Ulmów. I chodzi tu nie tylko o kontekst religijny, ale także społeczny, bo swym czynem Ulmowie stali się bohaterami niesienia pomocy, czyniąc swój akt bezinteresownej pomocy wyjątkowo kosztownym, bo stawiając na szali życie własne oraz swoich dzieci. Historia ta ma także wyjątkowo silny kontekst historyczny, który ukazuje na arenie międzynarodowej, jak wyglądała rzeczywistość wojny na ziemiach Polskich, przypominając, że Polacy byli ofiarami II wojny światowej, nie pozwalając tym samym zakłamywać historii – mówiła wojewoda Ewa Leniart.

Gośćmi sesji sejmiku byli ksiądz Roman Chowaniec proboszcz Parafii pw. św. Doroty z Markowej oraz Maria Monikowska – Tabisz autorka obrazu, prezentującego rodzinę Ulmów, który towarzyszy całemu procesowi starań o beatyfikację.

Błogosławieni coś pozostawiają i czegoś uczą. Ten akt heroizmu z czasów II wojny światowej jest lekcją dla współczesnych rodzin. Bo wartości, jakie człowiek wynosi z domu rodzinnego towarzyszą mu w dorosłym życiu i są dalej przekazywane dzieciom. Tak żyli Wiktoria i Józef, i za te wartości im przyświecające oddali życie – mówił ksiądz Chowaniec.

O ilustracyjnej i metaforycznej wymowie obrazu prezentującego rodzinę Ulmów mówiła podczas sesji jego autorka.

Zanim namalowałam ten obraz, otrzymałam bardzo wiele zdjęć wykonanych przez Józefa Ulmę, wiele z tych zdjęć jest naprawdę artystycznych. Zależało mi na tym, aby każdy z członków rodziny miał swój portret w ramach tego portretu zbiorowego. Chciałam, by z obrazie osobno zaistniało każde z dzieci. Zawsze w moich dziełach religijnych dbam, by zaistniała w nich sfera sacrum. Promienie, które znajdują się na płótnie symbolizują fakt, iż ludzie tu przedstawieni są błogosławionymi – mówiła malarka Maria Monikowska – Tabisz w czasie sesji.

Z kolei przewodniczący sejmikowego Klubu PIS radny Bogdan Romaniuk przypomniał początki starań samorządu województwa o godne upamiętnienie rodziny Ulmów, stworzenie muzeum i promowanie ich postawy i wpływającej z tego wartości w różnych zakątkach świata.

W czasie styczniowej sesji radni zdecydowali o nadaniu kolejnej Odznaki Honorowej  „Zasłużony dla Województwa Podkarpackiego”. Została ona przyznana panu Stefanowi Michalczakowi, żołnierzowi ZWZ-AK, podpułkownikowi w stanie spoczynku, który jest jednym z niewielu żołnierzy września 1939 roku na terenie Województwa Podkarpackiego, który niemal całe swoje życie poświęcił walce o niepodległą Polskę i dbałości o nią.

W czasie II wojny światowej walczył w szeregach  AK w strukturach Okręgu AK Radom - Kielce. Po zakończeniu II wojny światowej przez 2 lata był inwigilowany i przesłuchiwany przez UB.  Nigdy nie zdradził swych kolegów ani wartości, w które wierzył. O tym, że walczył w AK opowiedział dopiero w 1966 roku. Od kilkudziesięciu lat pracuje społecznie w Światowym Związku Żołnierzy Armii Krajowej, w latach 2018 – 2021 pełnił funkcję Prezesa Zarządu Okręgu Podkarpackiego związku, teraz jest członkiem zarządu związku.  Cały czas angażuje się w pracę społeczną a także w propagowanie historii wśród młodych ludzi. W czasie spotkań z młodzieżą od lat dba o przekazywanie etosu Armii Krajowej, starając się, aby młodzi ludzie pamiętali o wartościach takich jak ojczyzna, patriotyzm, solidarność, szacunek dla historii i chlubnych tradycji. Współpracuje z 3 Podkarpacką Brygadą Obrony Terytorialnej oraz jest aktywnym członkiem Klubu im. płk. Łukasza Cieplińskiego działającego przy IPN. Jego działalność patriotyczna została doceniona. We wrześniu 2022 roku major Michalczak został awansowany do stopnia podpułkownika przez Ministra Obrony Narodowej. Za swoje liczne dokonania na rzecz kultywowania pamięci o walce o niepodległość Polski oraz za działalność w organizacjach wojskowych, społecznych oraz kombatanckiej został uhonorowany wieloma odznaczeniami, m.in: Krzyżem Armii Krajowej, Srebrnym Krzyżem Zasługi oraz Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski.

Podczas styczniowej sesji sejmiku radni województwa pochylili się nad wieloma innymi, ważnymi dla regionu i jego mieszkańców sprawami. Między innymi zdecydowali o zmianach w składach rad społecznych szpitali podległych samorządowi województwa, zdecydowali o zmianach w budżecie województwa oraz wieloletniej prognozie finansowej regionu. Radni podjęli także decyzję o zmianach w statucie Podkarpackiego Zespołu Placówek Wojewódzkich w Rzeszowie.  Radni wyrazili także wolę zawiązania partnerstwa i przystąpienia Województwa Podkarpackiego do realizacji projektu zatytułowanego „Re-Inventing Business Models for Circular Economy” (Re-BM) /„Odnowione modele biznesowe w gospodarce obiegu zamkniętego”, w ramach małych projektów Programu Interreg Region Morza Bałtyckiego  2021-2027.

W czasie sesji radni województwa dyskutowali także nad wniesionym w ramach obywatelskiej inicjatywy uchwałodawczej projektem uchwały, w sprawie przyjęcia stanowiska o konieczności wyjaśnienia przyczyn i okoliczności zwolnienia prof. Krzysztofa Gutkowskiego. W głosowaniu większość radnych zagłosowała za odrzuceniem uchwały.

Galeria zdjęć: