Samorząd Województwa Podkarpackiego

Tysiące mieszkańców Podkarpacia i okolicznych województw w ciągu dwóch wrześniowych tygodni bawiło się w wielu miejscach związanych z dawną kulturą Lasowiaków. Wszystko za sprawą II edycji Festiwalu Kultury Lasowiackiej, w ramach którego odbyły się dziesiątki spektakularnych wystaw, koncertów, występów, warsztatów, prezentacji i turniejów. W zakończeniu festiwalu w Stalowej Woli, udział wziął marszałek Władysław Ortyl.

Dorobek kulturowy Lasowiaków jest wielką wartością, bo jest to dziedzictwo stworzone przez ludzi, którzy na co dzień mierzyli się z ciężkimi warunkami egzystencji w dawnej puszczy, ale w swojej obyczajowości zachowali radość i pogodę ducha, z której możemy czerpać współcześnie. Festiwal jest piękną ideą, w której spotyka się wiele cennych elementów. Jest to zarówno atrakcyjność kulturowa naszego regionu, jego dziejów, grup etnograficznych, tradycyjnej i współczesnej kultury, która dzięki takim skoordynowanym wydarzeniom może być pokazana szerszej publiczności. Wierzymy, że stanie się on coraz bardziej rozpoznawalnym wydarzeniem kulturalnym, a w przyszłości stanie się marką kulturową regionu – mówił marszałek Władysław Ortyl.

Festiwal zawitał między innymi do takich podkarpackich miast jak: Leżajsk, Medynia Głogowska, Nowa Dęba, Rudnik nad Sanem i Stalowa Wola. Rozpoczął się w niedzielę, 4 września odpustem lasowiackim w Porębach Dymarskich, a od czwartku do niedzieli (8-11 września) gościł w – Tarnobrzegu, Baranowie Sandomierskim, Kolbuszowej Górnej, Grodzisku Dolnym i Ulanowie.

W Tarnobrzegu odsłonięto mural poświęcony Marii Kozłowej, założycielce zespołu Lasowiaczki, artystki ludowej i regionalistki. Ruszyła też Akademia Lasowiaka, która była adresowana zarówno dla dzieci i młodzieży, jak też dorosłych. Były zabawy i gry lasowiackie dla dzieci oraz wykłady tematyczne. Akademię zakończyła debata pt. „Co to znaczy być Lasowiakiem i kto nim może być”. W niedzielę, również w Tarnobrzegu odbył się kiermasz „Dary Lasowiackiej Ziemi”, a w Baranowie Sandomierskim zaprezentowano „Lasowiackie jadło”. Tam gwiazdą wydarzenia był znany polski kucharz Karol Okrasa, który wziął udział w otwartych warsztatach kulinarnych i warsztatach dla dzieci oraz w pracach jury konkursu lasowiackich smaków. Na dziedzińcu zamku zaprezentowano nie tylko lasowiacką kuchnię, ale także rękodzieło oraz „Lasowiacką Suitę” w wykonaniu Orkiestry Kameralnej pod dyrekcją Edwarda Horoszko.

Z kolei w Grodzisku Dolnym odbył się Rodzinny Piknik Lasowiacki, podczas którego królowała lasowiacka muzyka w wykonaniu „Grodziszczoków”, Zagrodzian” i Kapeli Flisackiej z Ulanowa. Występom towarzyszyły pokazy rzemiosł i tańców lasowiackich. Natomiast w Kolbuszowej Górnej, miał miejsce Jarmak u Górnioków – Lesiockie Źmioki. Gwiazdą tego wydarzenia był Zespół Ludowy „Górniacy”, który obchodzi czterdziestolecie swojego istnienia.

W Ulanowie również nie brakowało atrakcji. Odbyły się między innymi: wystawa „Nadrzecze krajobrazy”, lasowiacki jarmark, zagroda lasowiacka, warsztaty i występy. Był również spektakl obrzędowy na wodzie – tradycyjny chrzest flisacki, oraz spływy galarami i kajakami.

W tym samym dniu w Kolbuszowej Górnej można było wsłuchać się w „Głos Lesioków z Puszczy”. Na uczestników czekały animacje z darów natury, zajęcia z przygotowania tradycyjnych potraw oraz z tańca, gry i śpiewu, konkursy i wstępy, a także spotkanie z Kevinem Aistonem oraz wyjątkowy koncert „Pogoda w Jazzie” – Paweł Steczkowski & Teuta Project z Kapelą Kazimierza Marcinka.

Z kolei w piątek, 16 września w Muzeum Ziemi Leżajskiej można było zwiedzać z przewodnikiem ekspozycję etnograficzno-zabawkarską, tam również odbyły się warsztaty plastyczne, a także warsztaty bibułkarskie. Na zakończenie wystąpił Zespół Pieśni i Tańca „Leliwa” z Leżajska.

Sobota, 17 września była nie lada gratką dla miłośników garncarstwa, dla których przygotowano cały wachlarz atrakcji. W Ośrodku Garncarskim w Medyni Głogowskiej i Zalesiu odbyły się warsztaty garncarskie i zabawkarskie, a także kiermasz, pokazy i degustacje potraw. Można było też wysłuchać prezentacji etnograficznej pt. „Opowieść o ogniu w życiu Lasowiaków”. Natomiast ci, którzy chcieli poznać historię Medyni mogli wziąć udział w zwiedzaniu z przewodnikiem miejsc związanych z garncarskimi tradycjami. Odwiedzający Medynię zobaczyli także konkursową wystawę prac plastycznych „Maziarstwo w życiu Lasowiaków”, a dzięki prezentacji multimedialnej mogli poznać historię maziarstwa i wziąć udział w jarmarku lasowiackich produktów i wyrobów rzemieślniczych. Zaplanowano też film z 1949 roku, na którym zerejestrowano wspomnienia mieszkańców tej okolicy. Natomiast wieczorem odbyło się przedstawienie teatralne grupy Psotniki pt. „Życie w dawnej Medyni”, a następnie koncert zespołu Dzikie Wino z potańcówką.

Tymczasem w Nowej Dębie, na placu przed Samorządowym Ośrodkiem Kultury można było podziwiać Plener Wikliny Artystycznej oraz Plener malarski na Szlaku Wiklinowych Rzeźb. Odbyły się warsztaty maziarstwa – pokazy, prelekcje i wypalanie. Stanęła tam także lasowiacka przyczepa z tzw. fotolustrem. Nie zabrakło też prezentacji artystycznych, w tym pokazu tańca oraz koncertu kapel lasowiackich. Na zakończenie mieszkańcy miasta wzięli udział w niezwykłym widowisku – pokazie ognia „Ogień w życiu Lasowiaków” – zwyczaje i wierzenia Lasowiaków.

Natomiast na Rynku w Rudniku nad Sanem odbyły się warsztaty wikliniarskie „Niech się plecie”, po czym wystąpiła Kapela Ludowa i Chór „Lasowianka”. Zaprezentowano lokalne produkty oraz wiklinową modę. Nastąpiło także rozstrzygnięcie konkursu „Jak wygina się wiklina”, Stanisław Dziubak zaprezentował swój wernisaż wikliny artystycznej zatytułowany „Wikliną i Kolorem”.

Niedziela, 18 września była ostatnim dniem festiwalu, a jej program prezentował się niezwykle atrakcyjnie. W Stalowej Woli, przy Miejskim Domu Kultury odbył się finał II Festiwalu Kultury Lasowiackiej pt. „Las Ojciec Nasz” oraz Jarmark Lasowiacki, na którym znalazły się stoiska handlowe, rękodzieło i rzemiosło, gastronomia, publikacje, wystawy i pokazy. Były też warsztaty kulinarne, hafciarskie, garncarskie, pszczelarskie, rzeźbiarskie, tworzenia druków lasowiackich, ale także lasowiackie gry i zabawy. Przed publicznością wystąpiła Nadsańska Orkiestra Kameralna, po czym odbył się Interaktywny turniej wiedzy – #TerazLasowiacy – Legendy w Sieci. Po południu rozstrzygnięto konkurs „Krótki Film o Lasowiakach”, po czym odbył się koncert folkowo-bluesowy – Sviatyj, a następnie koncert finałowy – premiera płyty Puszcza – zespołu Somethingski z gościnnym udziałem Darii Kosiek. Tego dnia w Muzeum Regionalnym w Stalowej Woli odbył się także finisaż wystawy Jana Puka.

Festiwal uzupełniały wydarzenia towarzyszące przygotowane przez Muzeum Etnograficzne im. F. Kotuli w Rzeszowie – Oddział Muzeum Okręgowego w Rzeszowie, Muzeum Regionalne w Stalowej Woli oraz Podkarpacki Zespół Placówek Wojewódzkich w Rzeszowie we współpracy z Departamentem Edukacji, Nauki i Sportu UMWP w Rzeszowie.

Organizatorem II Festiwalu Kultury Lasowiackiej było Województwo Podkarpackie wraz z partnerami. Patronat honorowy nad Festiwalem objął Narodowy Instytut Kultury i Dziedzictwa Wsi.

Galeria zdjęć:

Pełna galeria zdjęć: lasowiacki.pl | Finał Festiwalu – fotorelacja

Autor tekstu: Daniel Kozik
Biuro Prasowe UMWP

Autorzy zdjęć: Łukasz Baran, Karolina Winiarska
WDK Rzeszów